Döviz kuru, bir ülkenin para biriminin başka bir ülke para birimi karşısındaki değerini ifade eder. Örneğin, 1 Amerikan doları kaç Türk lirasına eşittir sorusunun cevabı, döviz kurunu tanımlar. Küreselleşen dünyada dış ticaret, yatırım, turizm ve finansal işlemler açısından döviz kurları kritik bir role sahiptir. Hem hükümetlerin makroekonomik politikaları hem de bireylerin ekonomik kararları üzerinde doğrudan etkisi olan bu kavram, ekonomi gündeminin en hassas başlıklarından biridir.
Döviz kurları, belirlenme yöntemlerine göre iki ana kategoride incelenebilir:
Döviz kurunun belirlenmesinde birçok ekonomik ve politik faktör etkili olur:
Döviz kurundaki değişiklikler, hem mikro düzeyde (bireyler, işletmeler) hem de makro düzeyde (devlet politikaları, ulusal ekonomi) çeşitli etkiler doğurur.
Türkiye’de döviz kuru uzun yıllardır ekonomik tartışmaların merkezinde yer alır. Serbest kur sisteminin uygulandığı ülkede, Türk Lirası’nın döviz karşısındaki değeri piyasadaki arz ve talebe göre şekillenir. Ancak zaman zaman TCMB, döviz piyasalarına doğrudan ya da dolaylı müdahalelerde bulunur.
Son yıllarda yaşanan döviz kuru dalgalanmaları, hem ekonomik büyümeyi hem de enflasyonu ciddi şekilde etkilemiştir. Kur korumalı mevduat gibi çeşitli araçlarla dövizin istikrarı sağlanmaya çalışılsa da piyasalardaki güvenin kalıcı olarak sağlanması için yapısal reformlar gereklidir.
Bireyler için döviz kuru, doğrudan alım gücünü etkileyen bir faktördür. Özellikle ithal ürünler, elektronik cihazlar, akaryakıt, ilaç ve otomobil gibi birçok ürünün fiyatı kur artışlarına bağlı olarak değişmektedir.
Ayrıca öğrenciler, iş insanları, turistler ve yurt dışında yatırımı olanlar döviz kurundaki değişiklikleri yakından takip eder. Yatırımcılar ise döviz alım-satımı yaparak kar etmeye çalışır; bu da döviz piyasasını oldukça hareketli bir alan hâline getirir.
Faiz Oranı Nedir? Ekonomideki Rolü ve Birey Üzerindeki Etkileri