Demir, vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin yapımında kritik rol oynayan bir mineraldir. Yetersiz alındığında ya da emiliminde sorun yaşandığında, demir eksikliği ortaya çıkar. Bu durum halsizlikten baş ağrısına, saç dökülmesinden çarpıntıya kadar birçok belirtiye yol açabilir. Peki demir eksikliği neden olur, nasıl anlaşılır ve nasıl tedavi edilir?
Demir Eksikliği Nedir?
- Vücutta yeterli miktarda demir bulunmaması durumudur
- Genellikle demir eksikliği anemisi ile sonuçlanır
- Kandaki hemoglobin seviyesi düşer, oksijen taşınması aksar
Belirtileri
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Solgun cilt ve dudaklar
- Baş dönmesi ve baş ağrısı
- Nefes darlığı ve çarpıntı
- Saç dökülmesi ve tırnak kırılması
- Ağız kenarında çatlaklar
- Konsantrasyon güçlüğü ve sinirlilik
Nedenleri
- Yetersiz demir alımı (özellikle vejetaryen ve vegan beslenmede)
- Adet kanamaları (özellikle yoğun geçenler)
- Mide veya bağırsak hastalıkları (çölyak, ülser, gastrit)
- Hamilelik veya emzirme döneminde artan ihtiyaç
- Demirin bağırsakta yeterince emilememesi
- Kan kaybı (iç kanama, hemoroid, mide kanaması gibi)
Tanı Nasıl Konur?
- Kan testleri ile hemoglobin, ferritin ve demir düzeyi ölçülür
- Bazı durumlarda B12 ve folik asit düzeyleri de kontrol edilir
- Gerekirse endoskopi gibi tetkiklerle kan kaybı kaynağı araştırılır
Doğal Tedavi ve Önleme Yolları
- Demirden Zengin Gıdalar Tüketin
- Kırmızı et, sakatat, yumurta
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı)
- Baklagiller (mercimek, nohut)
- Kuruyemişler (badem, kaju)
- C Vitamini ile Destekleyin
- C vitamini, demirin emilimini artırır
- Portakal, limon, kivi gibi meyvelerle birlikte tüketin
- Çay ve Kahve Tüketimini Sınırlayın
- Özellikle yemekle birlikte tüketildiğinde demir emilimini azaltabilir
- Demir Takviyeleri
- Doktor önerisiyle alınmalıdır
- Mide bulantısı, kabızlık gibi yan etkiler görülebilir
- Hamilelikte Demir Desteği
- Gebelerde mutlaka demir düzeyi izlenmeli, gerekirse takviye başlanmalıdır
Demir eksikliği ihmal edilmemesi gereken yaygın bir sağlık sorunudur. Erken fark edilip doğru şekilde tedavi edildiğinde yaşam kalitesini hızla artırmak mümkündür.